طرح صنعتی نه‌تنها جنبه‌ای از مالکیت معنوی است، بلکه دنیای خلاقیت و نوآوری را به تصویر می‌کشد. تصور کنید که هر محصولی که در دستان شماست، با ترکیب منحصربه‌فرد خطوط، رنگ‌ها و شکل‌های سه‌بعدی، داستانی را روایت می‌کند. طبق ماده ۸۲ قانون حمایت از مالکیت صنعتی، این ترکیب‌ها و طراحی‌ها هویت بصری خاصی به کالاها می‌بخشند و به طراحان این امکان را می‌دهند که از آثار خلاقانه‌ی خود محافظت کنند.
اما آیا می‌دانستید که برخی از طرح‌ها نمی‌توانند به عنوان طرح صنعتی شناخته شوند؟ از نمادهای دولتی گرفته تا طراحی‌هایی که به‌طرز گمراه‌کننده‌ای شبیه علامت‌های ثبت‌شده‌ی دیگرند. قانون در این زمینه بسیار دقیق است. موسسه‌ی حقوقی لیبرالا به عنوان یک مرجع معتبر درزمینه‌ی مشاوره حقوقی، می‌تواند به شما در درک بهتر این قوانین و حفاظت از طرح‌های صنعتی‌تان کمک کند.
در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این قوانین و اهمیت آنها در دنیای طراحی و تولید خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا به عمق این موضوع جذاب نفوذ کنیم.
شروط حمایت از طرح صنعتی
در قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب ۱۴۰۳ صراحتا از طرح‌های صنعتی حمایت به عمل آمده است. برای حمایت از این طرح‌ها دو شرط وجود دارد.
با توجه به ماده ۸۴ قانون حمایت از مالکیت صنعتی، طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و اصیل باشد. در واقع چون حمایت از طرح صنعتی مشروط به ثبت شدن است و اگر طرح صنعتی جدید و اصیل نباشد قابلیت ثبت شدن ندارد، احراز این شروط برای حمایت از آنها حیاتی است. جدید بودن به این معنی است که طرح قبل‌از تاریخ تسلیم اظهارنامه، برای عموم افشا نشده باشد. منظور از اصیل بودن این است که طرح به‌وسیله‌ی طراح به وجود آمده باشد و محصول کپی‌برداری یا تقلید از طرح‌های دیگر نباشد.
مراحل ثبت طرح صنعتی
ابتدا متقاضی ثبت باید اظهارنامه را تکمیل کند و به‌همراه مدارک مندرج در ماده ۸۶ قانون حمایت از مالکیت صنعتی، به مرجع ثبت تسلیم کند.
مرجع ثبت، تاریخ تقاضای ثبت را همان تاریخ تسلیم اظهارنامه محسوب می‌کند و درصورتی‌که اظهارنامه و مدارک متقاضی نواقصی داشته باشد، به وی یک ماه مهلت رفع نقص می‌دهد. در صورت اخیر، مرجع ثبت، تاریخ تقاضا را تاریخ اصلاح مدارک محسوب می‌کند.
اگر مرجع ثبت درخواست طراح را رد کند، وی یک ماه فرصت دارد تا به این تصمیم اعتراض کند. پس‌از این اعتراض، هیئتی به نام «هیئت رسیدگی به اختلافات ثبت مالکیت صنعتی» تشکیل می‌شود که شامل نماینده‌ی رئیس مرجع ثبت و دو کارشناس با تخصص مرتبط است تا به اعتراض رسیدگی کند.
علاوه‌بر این، طبق تبصره ۱ ماده ۲۳ قانون حمایت از مالکیت صنعتی، تصمیم‌های نهایی هیئت رسیدگی به اختلافات ثبت مالکیت صنعتی ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ، در مرجع صالح قضائی قابل اعترض‌اند.
اگر اظهارنامه‌ی متقاضی ثبت طرح صنعتی توسط مرجع ثبت پذیرفته شود، این مرجع باید اظهارنامه و پیوست‌های آن را برای عموم منتشر کند. در این صورت، متقاضی ثبت می‌تواند از مرجع ثبت به‌صورت کتبی درخواست کند که این اطلاعات تا ۱۲ ماه منتشر نشود.
مدت حمایت از طرح‌های صنعتی
طبق ماده ۹۲ قانون حمایت از مالکیت صنعتی، طرح‌های صنعتی به‌مدت ۵ سال مورد حمایت قرار می‌گیرند و متقاضی ثبت می‌تواند با پرداخت هزینه‌های مربوط، این حمایت را برای دو دوره‌ی ۵ ساله‌ی دیگر تمدید کند.
حقوق انحصاری ناشی از ثبت طرح‌های صنعتی
ماده ۹۳ قانون حمایت از مالکیت صنعتی، حقوق انحصاری ناشی از ثبت طرح‌های صنعتی را مشخص کرده است. این ماده به صاحب طرح صنعتی اجازه می‌دهد که تنها او از این حقوق استفاده کند. اگر شخصی بدون اجازه‌ی مالک، اقداماتی که در این ماده ذکر شده است را انجام دهد، صاحب طرح صنعتی می‌تواند در مرجع صالح قضایی اقامه دعوا کند.
طبق ماده ۹۳ قانون مذکور، حقوق انحصاری ناشی از ثبت طرح‌های صنعتی عبارت‌اند از:
۱. ساخت
۲. فروش
۳. واردات اقلام حاوی آن طرح صنعتی
موضوع مالکیت صنعتی و به‌ویژه طرح‌های صنعتی، به‌دلیل پیچیدگی‌های ناشی از کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی، نیازمند توجه و دقت خاصی است. این حوزه شامل قوانین و حقوقی است که از خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها حمایت می‌کنند و تاثیرات عمیقی بر بازارها و کسب‌وکارها دارند.
اگر به‌دنبال راهنمایی یا مشاوره حقوقی در این زمینه‌اید، می‌توانید با وکلای متخصص موسسه‌ی حقوقی لیبرالا تماس بگیرید.
