ارزش و اعتبار قراردادهای مقدماتی؛ مطالعه تطبیقی قولنامه

 قولنامه (Letter of Intent-Avant contrat) نمونه کاملی از یک قرارداد در مرحله پیش‌قراردادی است. قولنامه، مرجعی برای تعیین خط سیر گفتگوهای مقدماتی به شمار می‌آید و گاهی بدون آن، دو طرف در روند گفتگوها به بیراهه می‌روند. قولنامه موجب اطمینان بیشتر دو طرفه به یکدیگر شده و امنیت سرمایه گذاری در معاملات را ایجاد می‌کند.

 قولنامه در ماهیت ممکن است ایجاب (Offer)، قبول (Acceptance)، توافقی پیش‌قراردادی (Pre Contractual agreement)، توافق بر گفتگو (Contracts to negotiate)، توافقی نیمه لازم (Enforceable parts)، یا قراردادی کامل (Complete contract)، ارزیابی شود. نهادی که در نظام حقوقی ایران بعد از فراز و نشیب‌های متعدد در نهایت شناسایی شده‌است و در نظام‌های حقوقی مورد تطبیق و سایر نظام‌های حقوقی مهم و تاثیرگذار به آن اثر بخشیِ حقوقی شده‌است.

 البته از این مبحث، مواردی که طرفین اقدام به انعقاد قراردادی مقدماتی در مرحله پیش‌قراردادی نموده و ظاهر اصطلاحات به کار رفته حکایت از عدم التزام دارد و از جنس مقاوله در معنای اخص هستند، خروج موضوعی دارد. 

شباهت‌های قولنامه و مناقصه

 قولنامه به عنوان یک نمونه مهم از قرارداد در مرحله پیش‌قراردادی شباهت زیادی به مناقصه دارد. تا جایی‌که شاید بتوان مناقصه را نوعی قولنامه دانست، چرا که همچون قولنامه با این وصف که قراردادی مجزا است اما در مرحله پیش‌قراردادی نضج گرفته و در آن تعهد طرفین دال بر ایجاب و قبول قرارداد اصلی منصوص است. 

تفاوت‌های قولنامه و مناقصه

 به هر طریق، قولنامه نیز با وجود تمام شباهتی که با مناقصه دارد دارای نقاط افتراقی با مناقصه نیز هست. از جمله این‌که در قولنامه، حدود و ثغور تعهدات طرفین به نحو منجز و شفاف موجود و مستقر است و در بیشتر موارد فقط به جهت وجود تشریفات قانونی خاص جهت انعقاد قرارداد اصلی، طرفین اقدام به انعقاد قولنامه می‌نمایند. در حالی‌که در مناقصه، هنوز اطراف قرارداد اصلی و قیمت و حتی شروط اصلی و اساسی قرارداد اصلی که از جمله آن‌ها و در برخی موارد، نحوه انجام کار و یا اوصاف مبیع است، منجز نشده‌است.

با این وصف به جهت شناسایی این نهاد در نظام‌های مختلف حقوقی، مطالعه آن جهت استنتاج نهایی، لازم و ضروری است.

منابع

منابع فارسی

 طالب احمدی، حبیب؛ مسئولیت پیش‎قراردادی، رساله‎ی دکترای حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، ۱۳۸۹، تهران-ایران؛

 امیری قائم مقامی، عبدالمجید؛ حقوق تعهدات، ج ۲، میزان، اول، ۱۳۸۸، تهران-ایران.

منابع غیر فارسی

 Fantelli Stelini, Mariana & Borla, Manuel; “Letters of Intent and Other Precontractual Agreements”.